Innovatie ontstaat in eerste instantie vanuit de creativiteit van werknemers. Creativiteit is de productie van nieuwe en nuttige ideeën. Maar met creatieve werknemers alleen is er nog geen innovatieve organisatie.
Een innovatieve organisatie heeft een zekere mate van continuïteit in het tot stand brengen van verbeteringen en vernieuwingen. Innovatie in de organisatie is daarom een continu proces gericht op het bedenken en toepassen van ideeën, processen en producten die nieuw zijn in de organisatie. Belangrijk is daarnaast dat innovatie een nut of toepassing heeft, waardoor innovatie van een bepaalde waarde voor het bedrijf is.
Een deel van innovatie is dus ‘verandering’, omdat het nieuw is en gericht op algehele verbetering. Verandering komt niet alleen met het bedenken van ideeën, maar het idee moet worden uitgewerkt, er moet interne ondersteuning zijn voor het idee en het moet op een effectieve manier worden geïmplementeerd.
Verschillende fasen van het innovatieproces:
- Het onderzoeken van nieuwe of betere mogelijkheden in technologieën, processen en producten.
- Het bedenken van ideeën.
- Het promoten van ideeën.
- Het onderzoeken welke investeringen nodig zijn om de ideeën ten uitvoer te brengen.
- Het ontwikkelen van adequate plannen en manieren om het idee te implementeren.
Jeff Gaspersz, hoogleraar innovatie bij Nyenrode: “De bron van permanente innovatiekracht ligt in het resultaat van gedrag van medewerkers en leidinggevende die hun kennis, creativiteit en betrokkenheid richten op verbetering en vernieuwing”.
Om de organisatie te faciliteren in deze innovatiekracht, zijn er drie belangrijke randvoorwaarden.
1) Leiderschap
Steun voor innovatie, verwachtingen van het management en oplossingsstijl hebben een sterke relatie heeft met het innovatieproces.
- Versterken van het gevoel van belang voor het werk.
- Blijk geven van vertrouwen in het werk dat de werknemer doet en de competenties die hij/zij heeft.
- Overdragen van autoriteit naar de werknemer zodat deze meer beslissingsbevoegdheid heeft.
- Het stimuleren van betrokkenheid van de werknemer bij beslissingen.
2) (Financiële) middelen
- Middelen om ideeën te vangen en te implementeren. Bijvoorbeeld met portfoliomanagement, om ideeën en projecten strategisch in banen te leiden. Per stap zijn er criteria geformuleerd en is er een budget beschikbaar.
- Tijd en support om te experimenteren. Innovatie vergt immers tijd, veel hard werk en mentale energie.
- Prestatiebeloning. Beloning heeft alleen het juiste effect op innovatie, als door de beloning de werknemer aan de organisatie wordt gebonden. Bijvoorbeeld beloningen in de vorm van winstdeling of baangarantie. Een lange termijn binding met de organisatie zorgt ervoor dat werknemers ook naar de toekomst kijken en hierdoor gaan denken in nieuwe ideeën en oplossingen voor de toekomst. Werknemers die beloningen ontvangen voor hun prestaties, concentreren zich op voltooiing van hun specifieke doelstelling. Een nadeel hiervan is dat dit ten koste gaat van de lange termijn doelstellingen, zoals innovatie.
3) Inrichting van de organisatie
- Projectmatig en teamgericht werken. Individueel werken in het innovatieproces is geen optie, omdat innovaties een beroep doen op de expertises van verschillende afdelingen. Bij het doorvoeren van bijvoorbeeld nieuwe producten, zijn inzichten en ervaringen van alle mogelijke experts, zoals marktonderzoekers, productengineers, marketing, sales, etc. belangrijk om mee te nemen.
- Organisatiestructuur. Een organische structuur zorgt ervoor dat de werknemer leidend is in de organisatie in plaats van dat het management bepaalt wat er gebeurt. Een dusdanig ingerichte organisatie, waar innovatief beleid vanaf de onderkant ontstaat, heeft meer creatieve slagkracht.
- Open communicatie. Een open en transparante communicatiestructuur maakt het mogelijk dat er formeel en informeel relaties tussen mensen ontstaan. De communicatiestructuur zegt iets over hoe de communicatielijnen van de organisatie zowel binnen als buiten de organisatie liggen. Een resultaat van een open communicatiestructuur is het ontstaan van netwerken.
Lees ook:
